ΑΝΟΙΞΗ 1990 ΟΔΟΦΡΑΓΜΑ

ΑΝΟΙΞΗ 1990

Ο αγώνας των φοιτητών - μαθητών - Άνοιξη 1990 Μια πρώτη καταγραφή των γεγονότων

ΜΕΡΟΣ Β΄

Το χρονικό μιας ξεχασμένης νεανικής αντικατοχικής εξέγερσης

Είκοσι ένα χρόνια μας χωρίζουν από εκείνη τη μαζική αποχώρηση των φοιτητών και των μαθητών από το οδόφραγμα του «Λήδρα Πάλας» μετά από μια ολόκληρη Άνοιξη πλημμυρισμένη αντιστασιακές και αντικατοχικές εκδηλώσεις, πορείες, συναυλίες και καθιστικές διαμαρτυρίες. Στις 24 Αυγούστου του 1990 έκλεινε και ο θλιβερός κύκλος των παρανόμων φυλακίσεων. Οι πέντε κρατούμενοι για την απελευθέρωση των οποίων ξέσπασε ένα πολύμηνο κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στην κατοχή και τον Αττίλα, μαζί με τον πρόεδρο της ΣΕΦΕΚ έσβησαν συμβολικά τη φλόγα του οδοφράγματος σε μια θλιβερή και συνάμα τραγική στιγμή. Το βράδυ εκείνο με αυτό το συμβολικό τρόπο κηρυσσόταν και η τυπική λήξη των νεανικών κινητοποιήσεων.

Πότε όμως ξεκίνησαν εκείνες οι εκδηλώσεις και πως εξελίχθησαν σε ένα λαϊκό κίνημα με τεράστια επίδραση στην καθημερινότητα των φοιτητών και των μαθητών εκείνης της εποχής; Ποια ήταν η αφορμή; Ποιοι πρωτοστάτησαν; πως επεκτάθηκε και πήρε την πρωτοφανή εκείνη έκταση;

Ας δούμε πως περιγράφει το ιστορικό αυτό κείμενο – τεκμήριο της ΣΕΦΕΚ-ΣΕΜΕΛ τις πρώτες καθοριστικές μέρες της έναρξης των διαμαρτυριών από τους φοιτητές της Κύπρου.

«Τρίτη 20/2/90: Ανακοινώνεται από τον τύπο ότι ο φοιτητής Νίκος Νικολάου είχε παράνομα απαχθεί από τις Τουρκικές κατοχικές δυνάμεις. Οι φοιτητές αρκετών κολλεγίων πορεύθηκαν στο Λήδρα Πάλας για να διαμαρτυρηθούν για την παράνομη απαγωγή του συμφοιτητή τους. Δόθηκε κοινό ψήφισμα προς τον Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ, ζητώντας την άμεση απελευθέρωση του απαχθέντος φοιτητή. Επαφές με την κυβέρνηση για μεσολάβηση και άσκηση πιέσεων, ώστε να αφεθεί ελεύθερος ο Νικολάου.

Τετάρτη 21/2/90: Μαζική κινητοποίηση όλων ανεξαιρέτως των σχολών της Τριτοβάθμιας εκπ/σης. Επίδοση ψηφίσματος προς το Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ. Πορεία στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας και διανομή διαφωτιστικού φυλλαδίου.

Παρασκευή 23/2/90 - Τρίτη 27/2/90: Στήσιμο αντίσκηνου στο οδόφραγμα. Εικοσιτετράωρη επάνδρωση του οδοφράγματος από φοιτητές ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχιζόμενη παράνομη κατακράτηση του συμφοιτητή μας.

«Τρίτη 27/2/90: Ρυθμοί Λευτεριάς (1). Διοργανώνεται συναυλία στο αμφιθέατρο της ΠΑΚ. Τραγούδησαν συγκροτήματα της ΠΑΚ, του ΑΤΙ και η Θεανώ. Ακολούθησε λαμπαδηφορία στους δρόμους της Λευκωσίας καταλήγοντας στο χώρο του οδοφράγματος.

Τετάρτη 28/2/90: Επάνδρωση του οδοφράγματος από τους φοιτητές από τις 15.00 μέχρι και τις πρωινές ώρες.

Πέμπτη 1/3/90: Επίδοση ψηφίσματος στις πρεσβείες των 5 μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας από αντιπροσωπεία της Σ.Ε.Φ.Ε.Κ.»

Αφορμή και αφετηρία υπήρξε η σύλληψη από τους Τούρκους του φοιτητή Νίκου Νικολάου, τον Φεβρουάριο του 1990. Η Συντονιστική Επιτροπή Φοιτητικών Ενώσεων Κύπρου (ΣΕΦΕΚ) αποφάσισε να αντιδράσει και αφού έστησε συμβολικά ένα αντίσκηνο στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας ξεκίνησε με μια σειράν εκδήλώσεων να ενημερώνει και να απαιτεί την απελευθέρωση του συλληφθήντος φοιτητού.

Η συνέχεια ήταν απρόβλεπτα επαναστατική και οδήγησε σε ένα πολυήμερο, πολύχρωμο και έντονα μουσικό εγχείρημα μαζικής αντικατοχικής κινητοποίησης. Οι μαζικές κινητοποιήσεις προξένησαν αντιδράσεις και το φαινόμενο της προσωπικής εισόδου στην κατεχόμενη γη πράγμα που οδήγησε σε άλλες τέσσερεις συλλήψεις νέων. Εν τω μεταξύ πλάι στη ΣΕΦΕΚ συντάχτηκε από πολύ νωρίς και η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Επαρχίας Λευκωσίας (ΣΕΜΕΛ). Έτσι σε μια πολυάριθμη συντονιστική επιτροπή μαθητών και φοιτητών με εμφανείς και αφανείς αποκλίσεις δοκιμάστηκε πετυχαίνοντας σε μεγάλο βαθμό η υπερκομματική και συναινετική δυναμική.

Όπως και στις πορείες γυναικών που προηγήθηκαν ήταν εμφανής και ηχηρή έκπληξη ο όγκος της λαϊκής παρουσίας και η πολύπλευρη συμπαράσταση που στην πορεία θεσμοθετήθηκε σε ένα φορέα συνεργαζόμενων σωματείων ο οποίος οργάνωνε εκδηλώσεις μαζί με τη ΣΕΦΕΚ – ΣΕΜΕΛ και στήριξε παράλληλα με ποικίλους τρόπους την όλη προσπάθεια.

Η πετυχημένη πορεία των εκδηλώσεων ευνοήθηκε από τις απανωτές συλλήψεις των νεαρών από τους Τούρκους και ιδιαίτερα από αυτή του μαθητή Πέτρου Παπαλεοντίου μπροστά στα μάτια όλων, όταν αποπειράθηκε να κατεβάσει την τουρκική σημαία στον προμαχώνα που γειτνιάζει του οδοφράγματος του Λήδρα Πάλας. Ήταν η Τρίτη ημέρα του Μάρτη και από εκείνη τη στιγμή διογκώθηκε η μαθητική παρουσία. Λεωφορεία κατέφθασαν από τις άλλες επαρχίες και την ύπαιθρο. Ένα πρωτοφανές σε όγκο νεανικό κίνημα ενδυνάμωσε την αντίδραση στις φυλακίσεις, σε σημείο που η αστυνομία δήλωνε στη Συντονιστική Επιτροπή πως θα αδυνατούσε να ελέγξει ένα πιθανό βίαιο σπάσιμο της γραμμής Αττίλα και των οδοφραγμάτων. Η ΣΕΦΕΚ και η ΣΕΜΕΛ προτίμησαν μια διακριτικότερη πορεία μαζικοποίησης και πολυήμερης αντίδρασης, γι΄ αυτό και περιφρουρούσε και συντόνιζε με επάρκεια και αποτελεσματικότητα τις μαζικές εκδηλώσεις.