Ο ΤΑΣΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ

Η πρωτοβουλία δημιουργίας του χάρτη αυτού ανήκει στον Ο.Γ.Ε.Ε Λεμεσού επί προεδρίας της κας Άντιας Ιωαννίδου το 2009. Ο Ο.Γ.Ε.Ε, Οργανισμός Γυναικών Επιχειρηματιών Επαγγελματιών, είναι διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1930 στην Ελβετία με σκοπό την προώθηση και ενδυνάμωση γυναικών στην επαγγελματική τους ανέλιξη. Το παράρτημα Κύπρου δημιουργήθηκε στην Λεμεσό, το 1989, από την τέως Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, Κλαίρη Αγγελίδου. O Ο.Γ.Ε.Ε. είναι μέλος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Γυναικών Επιχειρηματιών Επαγγελματιών ΚΟΓΕΕ.

The inspiration for the production of this map originated from the Limassol branch of the Business Professional Women's Organisation. BPW is an International, apolitical, NGO, reated
in Switzerland in 1930 with the intention of supporting and encouraging women in their professional development.
BPWCyprus, was founded in Limassol in 1989, by former Minister of Education and Culture, Claire Angelides. PW is a member of BPW-Cyprus.

• 
• Ο Τάσος Ανδρέου γεννήθηκε στην Λεμεσό. Αποφοίτησε από το Λανίτειο Γυμνάσιο και σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο της Grenoble στη Γαλλία. Από το 1979 ασκεί το επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Ασχολείται με την έρευνα και την συλλογή ντοκουμέντων (βιβλία, φωτογραφίες, εφήμερα κ.τ.λ.) που αφορούν στην Ιστορία και στην Αρχιτεκτονική της Λεμεσού. Άρθρα και μελετήματά του δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της Κύπρου. Πρόσφατα εξέδωσε το βιβλιο «Λεμεσός, Αναδρομή Μνήμης».

1 ΟΙΚΊΑ ΚΙΚΊΤΣΑΣ ΣΟΛΟΜΩΝΊΔΗ Οικοδομήθηκε από τον υφασματέμπορο Ιάκωβο Χατζηλοϊζου το 1931. Αρχιτέκτονας του έργου ήταν ο Λαπαθιώτης Οδυσσέας Τσαγγαρίδης. Η Αρχιτεκτονική του είναι επηρεασμένη από πρότυπα της Κεντρικής Ευρώπης.	2 ΟΙΚΊΑ ΜΈΛΠΩΣ ΠΗΛΑΒΆΚΗ Κτίστηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα από τον εμποροβιομήχανο Αριστοκλή Πηλαβάκη. Αποτελείται από δύο κατοικίες. Στην νότια πλευρά διαθέτει περιφραγμένo δεντροφυτεμένο κήπο. Στο ισόγειο της κατοικούσε για αρκετά χρόνια ο γυμνασιάρχης Αργυρός Δρουσιώτης και στον όροφο η ιδιοκτήτρια της, η διαπρεπής μουσικός Μέλπω Πηλαβάκη.	3 ΙΑΤΡΕΊΟ ΔΡ. ΘΕΟΧΆΡΗ ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΥ Σ΄αυτό το πολύ ενδιαφέρον κτίριο, με τις τοσκανικές κολώνες στην πρόσοψη, στεγαζόταν το ιατρείο του ακτινολόγου Θεοχάρη Παπαδόπουλου. Κάποιες πρόσφατες επεμβάσεις αλλοίωσαν την μορφολογία του.
4 OΙΚΊΑ ΚΟΥΔΟΥΝΆΡΗ Η οικοδομή, του μεγαλέμπορου Αριστείδη Κουδουνάρη ήταν αρχικά ισόγειος, αργότερα στα 1905 προστέθηκε ο πλούσια διακοσμημένος όροφος. Στο εσωτερικό της διασώζονται ενδιαφέρουσες οροφογραφίες του ισογείου όπου διατηρείται η αυθεντική επίπλωση της εποχής.	5 ΟΙΚΊΑ ΠΟΛΕΜΊΤΗ Η διώροφη οικία Πολεμίτη αποτελείται από καταστήματα στο ισόγειο και μια μεγάλη κατοικία στον όροφο. Είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα του αρχιτεκτονικού εκλεκτικισμού. Χαρακτηριστικός είναι ο πλούσιος διάκοσμος των όψεων του.	6 ΟΙΚΊΑ ΠΟΛΥΞΈΝΗΣ ΛΟΙΖΙΆΔΟΣ Στον όροφο αυτού του παλαιού κτιρίου της οδού Ειρήνης (παλαιότερα Βικτωρίας), βρισκόταν η κατοικία της Πολυξένης Λοϊζιάδος που ήταν διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Λεμεσού και πρωτεργάτης της γυναικείας εκπαιδεύσης. Το κτίριο είναι χαρακτηριστικό δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής και οικοδομήθηκε το 1881.
7 ΟΙΚΊΑ ΜΑΥΡΟΣΚΟΎΦΗ Είναι το μόνο από τα παλαιά τρίπατα που διασώζονται στην πόλη. Ο δεύτερος του όροφος καλύπτει μόνο ένα μέρος της επιφάνειας του πρώτου ορόφου.Στη θέση του υπήρχε άλλο τρίπατο, κατασκευασμένο από πλινθάρι, το οποίο κατέρρευσε στις πλημμύρες του 1884. Αρχικά υπήρχε, μπροστά στην πρόσοψη, πέτρινη περίφραξη που αργότερα κατεδαφίστηκε	8 ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΠΑΤΤΊΚΗ Το καπνεργοστάσειο Πατίκκη κτίστηκε στην πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα από τον Θεσαλλό Αθανάσιο Γ. Πατίκκη. Η οικοδομή είναι κτισμένη με εμφανή λιθοδομή και αποτελεί το σημαντικότερο βιομηχανικό κτίριο της πόλης.	9 ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΔΡΟΥΣΙΏΤΗ Στην οδό Κτωρίδου (σήμερα οδ. Κώστα Χαράκη) στεγαζόταν από το 1937 η Καπνοβιομηχανία Κ.Ι. Δρουσιώτη. Εργολάβος της οικοδομής ήταν ο μάστρε Καρπής Μιχαηλίδης. Η οικοδομή ανακαινίστηκε πρόσφατα από την μητρόπολη Λεμεσού.
10 ΚΑΘΕΔΡΙΚΌΣ ΝΑΌΣ ΛΕΜΕΣΟΎ ΚΑΘΟΛΙΚΉΣ Ο ναός της Παντάνασσας (Καθολικής) κτίστηκε το 1954 από το γραφείο Ι.Ν. Ρούσος και Ι. Περικλέους. Στην θέση του υπήρχε παλαιότερα ναός που διατηρούσε κατάλοιπα της πρώτης οικοδομικής του φάσης στα χρόνια του μεσαίωνα. Εντυπωσιακό ήταν και το εικονοστάσιο της Καθολικής το οποίο δυστυχώς αντικαταστάθηκε από άλλο τυποποιημένο.	11 ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΟ ΕΛΛΆΣ Το διώροφο αρχοντικό οικοδομήθηκε από τον μεγαλέμπορο Θ. Χρυσοστομίδη, γύρω στα 1905. Στο ισόγειο του βρίσκονται πέντε καταστήματα και στον όροφο η κατοικία, η οποία πριν από αρκετές δεκαετίες μετετράπηκε σε λαϊκό ξενοδοχείο. Οι όψεις του, πλούσια διακοσμημένες,	12 TO ΜΕΓΆΛΟ ΤΖΑΜΊ DJAMI KEBIR Μετά το 1571 οι Οθωμανοί κατακτητές μετάτρεψαν τον μεσαιωνικό καθολικό ναό που βρισκόταν επί της σημερινής οδού Γενεθλίου Μιτέλλα, σε τζαμί. Πρόσθεσαν μιναρέ και αφαίρεσαν όλα τα στοιχεία που θύμιζαν την χριστιανική λατρεία. Το 1906 άρχισε η επέκταση του τζαμιού, σε μαυριτάνικο στυλ, με σχέδια του άγγλου μηχανικού W. Williams. Πρόσφατα, βρέθηκαν κάτω από τα θεμέλια του τεμένους κατάλοιπα παλαιοχριστιανικού ναού του 8ου αιώνα μ.Χ.
13 ΤΟ ΧΑΜΆΜ ΤΗΣ ΑΓΟΡΆΣ Παλαιότερα στη Λεμεσό υπήρχαν αρκετά λουτρά (χαμάμ) τα οποία εκτός από την καθαριότητα προσφέρονταν και ως χώροι κοινωνικής συναναστροφής. Λειτουργούσαν με διαφορετικά ωράρια για άντρες και γυναίκες. Το σημαντικότερο απ΄αυτά, το μοναδικό που διασώζεται ακέραιο σήμερα, είναι το μεγάλο λουτρό στην οδό Βυζαντίου. Στην θέση του υπήρχε σημαντικό μεσαιωνικό δημόσιο κτίριο, τμήματα του οποίου διακρίνονται στην βάση της λιθοδομής του λουτρού. Οι μετατροπές έγιναν από τους Οθωμανούς, μετά την κατάληψη της πόλης.	14 ΝΑΌΣ ΑΓΊΑΣ ΝΆΠΑΣ Το σημαντικότερο κτίριο του 19ου αιώνα στην πόλη είναι ο ναός της Αγίας Νάπας, ο «περικαλέστερος της νήσου» σύμφωνα με τον τύπο της εποχής. Οι εργασίες ανέγερσης του ξεκίνησαν στα 1893 με σχέδια του Ελλαδίτη αρχιτέκτονα Γ. Παπαδάκη. Είναι σταυροειδής ναός με τρούλλο και η αγιογράφιση του έγινε από τους ζωγράφους Μ. Κουφό και Ο. Γιαβόπουλλο. Τις γύψινες διακοσμήσεις έκαμαν οι Σαμιώτες αδελφοί Ζαμπούνη.	15 ΑΚΊΝΗΤΟ ΣΧΊΖΑ Το ''τρίγωνο του Σχίζα'', ορόσημο της οδού Αγίου Ανδρέου, κτίστηκε το 1917 με σχέδια του Ελλαδίτη Αρχιτέκτονα, Ζαχαρία Βόνδα. Η οικοδομή είναι διώροφη και αποτελείται από καταστήματα στο ισόγειο και μια μεγάλη κατοικία στον όροφο. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι πλούσια διακοσμημένες όψεις του.
16 ΑΚΊΝΗΤΟ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΙΑΚΩΒΊΔΗ Πρόκειται για δύο από τις πιο εντυπωσιακές οικοδομές της Λεμεσού και η αρχιτεκτονική τους μελέτη έγινε από τον Ζαχαρία Βόνδα. Οι όψεις των κτιρίων είναι επηρεασμένες από τα πρότυπα του Ευρωπαϊκού εκλεκτικισμού και οικοδομήθηκαν γύρω στα 1924.	17 ΟΙΚΊΑ ΡΩΣΣΊΔΗ - ΠΑΛΙΌ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΊΟ Ένα από τα σημαντικότερα κτίρια του τέλους του 19ου αιώνα στη Λεμεσό είναι η διώροφη οικία Γ.Θ. Ρωσσίδη. Κτίστηκε σε νεοαναγεννησιακό ρυθμό από τον πρωτομάστορα εργολάβο Κ. Τραχανά. Το 1911 αγοράστηκε από τη Βρετανική διοίκηση για να στεγάσει το διοικητήριο και αργότερα τις ταχυδρομικές υπηρεσίες.	18 ΑΚΊΝΗΤΟ ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗ ΠΑΛΑΙΟΛΌΓΟΥ Η κατοικία του Αριστοτέλη Παλαιολόγου κτίστηκε στα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Στο ισόγειο της βρισκόταν το τυπογραφείο της εφημερίδας «Αλήθεια» και στον όροφο η κατοικία του εκδότη της Αρ. Παλαιολόγου. Η οικοδομή έχει σαφείς επιδράσεις από πρότυπα της δυτικής λεκάνης της Μεσογείου.
19 ΑΚΊΝΗΤΟ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ/ΚΑΚΟΓΙΆΝΝΗ Οι δύο συνεχόμενες κατοικίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και κοσμούν αυτό το σχετικά υποβαθμισμένο τμήμα της οδού Κιτίου Κυπριανού. Στην πρώτη οικοδομή (στ΄αριστερά της φωτογραφίας) κατοικούσε ο Ιάκωβος Χατζηλοϊζου και στη δεύτερη (δεξιά) κτισμένη από τον Λοϊζο Κακογιάννη κατοικούσαν οι δύο του κόρες. Χαρακτηριστικό είναι το πρόπυλο της οικίας Κακογιάννη το οποίον υπάρχει και σε άλλες παλαιές οικοδομές στην πόλη.	20 ΔΗΜΟΤΙΚΉ ΑΓΟΡΆ Η οικοδόμηση της Δημοτικής αγοράς ολοκληρώθηκε το 1917 με σχέδια του αρχιτέκτονα Ζαχαρία Βόνδα. Χαρακτηριστικές είναι οι δύο μνημειώδεις τοξωτές εισόδοι της οικοδομής. Αργότερα προστέθηκε η μεταλλική οροφή της αγοράς.	21 ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΊΟ ΛΕΜΕΣΟΎ Με σημαντικές δωρεές ευεργετών προχώρησαν, στις αρχές του εικοστού αιώνα, τα έργα οικοδόμησης του Παρθεναγωγείου. Τελικά, μετά από περιπέτειες, έγιναν τα εγκαίνια του κτηρίου στις 8 Ιανουαρίου του 1912. Δύο χρόνια αργότερα, 1914, λειτούργησε και το νηπιαγωγείο που βρισκόταν νοτιώτερα του Παρθεναγωγείου, επί της οδού Αθηνών. Η πρώτη διευθύντρια του ήταν η Πολυξένη Λοϊζιάς.
22 ΠΑΛΙΌ ΔΙΚΑΣΤΉΡΙΟ Στα 1911 η Βρετανική διοίκηση έκτισε, δικαστήρια στην Λεμεσό. Αρχιτέκτονας, του αποικιακού ρυθμού κτιρίου ήταν ο Άγγλος μηχανικός W. Williams. Ο τοπικός Τύπος δεν αντιμετώπισε θετικά την αρχιτεκτονική μορφολογία της οικοδομής, θεωρώντας την ξένη, με τα δεδομένα του νησιού.	23 ΟΙΚΊΑ ΧΡΥΣΤΑΛΛΊΑΣ ΠΑΥΛΊΔΗ Οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και ήταν ένα από τα ποιο εντυπωσιακά κτίρια της εποχής. Ο ιδιοκτήτης της ο μεγαλέμπορος Μ. Γαβριηλίδης (Χατζηγαβρίλης), το έδωσε αργότερα στην κόρη του Κρυσταλλία. Το σχέδιο της εκπονήθηκε από τον εμπειρικό αρχιτέκτονα Κ. Τραχανά.	24 ΔΗΜΑΡΧΕΊΟ ΛΕΜΕΣΟΎ Με σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Βενιαμίν Γκύνσμπουργκ κτίστηκε το μέγαρο του δημαρχείου. Μέσα στα δίσεκτα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποπερατώθηκαν οι εργασίες ανεγέρσης του. Το δωρικό πρόπυλο από μάρμαρο κατασκευάστηκε στην Ελλάδα.
25 ΑΚΊΝΗΤΟ Κ.Π. ΛΑΝΊΤΗ Το τρίπατο του Κ.Π.Λανίτη αποτελείται από τα γραφεία της εταιρείας στο ισόγειο και δύο μεγάλες κατοικίες στους ορόφους. Αρχιτέκτονας της οικοδομής πιθανόν να ήταν ο Ζαχαρίας Βόνδας, αργότερα όμως έγιναν επεμβάσεις από τον Ελλαδίτη μηχανικό Βρεστό. Η οικοδομή είναι δείγμα του αρχιτεκτονικού εκλεκτικισμού.	26 ΑΚΊΝΗΤΟ ΜΊΧΑΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛΊΔΗ Η διώροφη οικοδομή του Μίχαλου Μιχαηλίδη κτίστηκε γύρω στα 1925, με σχέδια του Ζ. Βόνδα. Στην θέση της βρισκόταν παλαιότερα η κατοικία του Αντρέα Δ. Θεμιστοκλέους, του πρωτεργάτη της εκπαίδευσης και του θλητισμού στην πόλη.	27 ΑΚΊΝΗΤΟ ΔΗΜΟΣΘΈΝΗ ΧΑΤΖΗΠΑΎΛΟΥ Το 1881 εκδόθηκε η άδεια οικοδομής του κτιρίου του Δημοσθένη Χατζηπαύλου. Το διώροφο κτίριο, στην γωνιά των οδών Αγίου Ανδρέου και Μακεδονίας (σήμερα Ανεξαρτησίας) αποτελείται από πέντε καταστήματα στο ισόγειο και την κατοικία στον όροφο.
28 ΟΙΚΊΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΌΠΟΥ ΛΕΟΝΤΊΟΥ Α' Η οδός Βασιλείου του Μακεδόνος, στο κέντρο της πόλης, λεγόταν «Καρτιέ Λατέν» λόγω των πολλών πνευματικών ανθρώπων που γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ΄αυτόν τον ιστορικό δρόμο. Δυστυχώς τα περισσότερα κατεδαφίστηκαν και στην θέση τους βρίσκονται σήμερα χώροι στάθμευσης. Ένα από τα λίγα που διασώζονται είναι η ταπεινή ισόγειος κατοικία στην οποία γεννήθηκε ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Λεόντιος Α'.	29 ΟΙΚΊΑ ΑΡΙΣΤΟΚΛΉ ΠΗΛΑΒΆΚΗ Είναι μια μεγάλη σε όγκο διώροφη οικοδομή η οποία κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον έμπορο Αριστοκλή Πηλαβάκη. Πιθανότατα το σχέδιο, με το χαρακτηριστικό πρόπυλο, οφείλεται στον Κ. Τραχανά. Μπροστά στην είσοδο εκτείνεται περιφραγμένη αυλή, παρ΄όλη την συνεχή δόμηση που χαρακτηρίζει την περιοχή.	30 ΝΑΌΣ ΑΓΊΑΣ ΤΡΙΆΔΑΣ Παλαιότερα υπήρχε, στον ίδιο χώρο, μικρός ναός, μετόχι της μονής Χρυσορρογιατίσσης. Στα 1922 άρχισαν οι εργασίες ανεγέρσης νέου μεγάλου ναού με σχέδια του Ζαχαρία Βόνδα οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1938. Στα αρχικά σχέδια ο αρχι- τέκτων προέβλεπε τέσσερα κωδωνοστάσια (καμπαναριά), αλλά για λόγους οικονομίας κατασκευάστηκαν μόνο δύο. Ο ναός της Αγίας Τριάδος αποτελεί υπόδειγμα ναοδομίας στην Κύπρο.
31 ΟΙΚΊΑ Ι. ΣΧΊΖΑ Η οικία Ιωάννη Σχίζα κτίστηκε γύρω στα 1920. Το διώροφο κτίριο αποτελείται από δύο κατοικίες. Οι όψεις του είναι ιδιαίτερα επιμελημένης κατασκευής με πολλά διακοσμητικά στοιχεία. Το 1958 ο ιδιοκτήτης της την δώρησε στο Δήμο Λεμεσού. Σήμερα στο ισόγειο στεγάζεται το μουσείο Λαϊκής Τέχνης και στον όροφο το θεατρικό αρχείο του οπτικού Νίκου Νικολαϊδη.	32 ΣΧΟΛΉ ΤΕΡΡΑ ΣΆΝΤΑ To 1923 με σχέδια του Ιωσήφ Καφιέρο άρχισε η ανέγερση της σχολής της Terra Santa (άλλως γνωστή ως Σχολή Καλογραιών). Η Σχολή πρωτολειτούργησε το 1925 σε νεογοτθική μορφολογία. Σήμερα στους χώρους της στεγάζονται υπηρεσίες της Μητροπόλης Λεμεσού, ενώ η Σχολή (σήμερα St Mary's School) μεταστεγάστηκε αλλού.>	33 ΔΗΜΟΤΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΠΡΏΗΝ ΜΈΓΑΡΟ ΠΗΛΑΒΆΚΗ Το μέγαρο του Αντώνη Πηλαβάκη, στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη, είναι ένα από τα ποιο εντυπωσιακά κτίρια της πόλης. Η ανέγερση του άρχισε το 1919 και τα αρχιτεκτονικά του σχέδια είναι επηρεασμένα από το στυλ Ναπολέοντος Γ'. Δυστυχώς όταν αγοράστηκε για να στεγάσει την Βιβλιοθήκη έγιναν κάποιες άστοχες επεμβάσεις που αλλοίωσαν την αυθεντικότητα της οικοδομής.
34 ΚΑΘΟΛΙΚΌΣ ΝΑΌΣ ΑΓΊΑΣ ΕΚΑΤΕΡΊΝΗΣ Η ανέγερση του άρχισε το 1872 και ολοκληρώθηκε το 1879 μετά από διάφορες περιπέτειες λόγω αντιδράσεων της Οθωμανικής διοίκησης. Πίσω από τον ναό υπήρχε μοναστήρι των Φραγκισκανών. Η αρχιτεκτονική του κτιρίου έχει αναφορές στο Ισπανικό μπαρόκ.	35 ΤΟ ''ΣΠΊΤΙ ΤΟΥ ΠΡΌΞΕΝΟΥ'' Είναι ένα από τα παλαιότερα, κτίρια της Λεμεσού. Οικοδομήθηκε την περίοδο των Οθωμανών και στην πρόσοψη του υπήρχε ένα μεγάλο σαχνισί, δηλαδή ξύλινη προεξοχή δωματίου στον όροφο, το οποίο αργότερα κατεδαφίστηκε. Ο ιδιοκτήτης του ήταν ο πρόξενος της Ισπανίας Λεωνίδας Κ. Παπαδόπουλος.	36 ΑΚΊΝΗΤΟ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΆΔΗ Από τα παλαιότερα αρχοντικά της πόλης, κτίστηκε από τον γιατρό Ιωάννη Καραγεωργιάδη γύρω στα 1890. Στο ισόγειο του βρίσκονταν καταστήματα και οι βοηθητικοί χώροι της κατοικίας του ορόφου. Τα τρία αετώματα στην πρόσοψη του το καθιστούσαν ορόσημο ανάμεσα στα διώροφα κτίρια που κυριαρχούσαν κάποτε στον παραλιακό μέτωπο της πόλης.
37 ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΟ ΚΟΝΤΙΝΕΝΤΆΛ Το ιστορικό ξενοδοχείο «Continental» κτίστηκε με σχέδια αγνώστου αρχιτέκτονα γύρω στα 1915. Στο ισόγειο του, την εποχή του Εθνικού Διχασμού, στεγαζόταν η «Λέσχη των Φιλελευθέρων». Την δεκαετία του τριάντα ανάλαβε την ξενοδοχειακή επιχείρηση ο Χρίστος Μυλωνάς και αργότερα ο Πανίκος Μιχαήλ. Στα 1964 προστέθηκε ακόμη ένας όροφος με σχέδια του Χαρίλαου Δίκαιου.	38 ΛΈΣΧΗ '' ΈΝΩΣΙΣ''- ΠΑΛΙΆ ΜΗΤΡΌΠΟΛΗ Ο μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος (Μεταξάκης) ανέθεσε την αρχιτεκτονική μελέτη του νέου μητροπολιτικού μεγάρου στην αρχιτέκτονα Ζαχαρία Βόνδα το 1915. Το 1919 η νεοβυζαντινού ρυθμού οικοδομή ολοκληρώθηκε. Από το 1924 σ΄αυτό το κτίριο στεγάστηκε η ιστορική λέσχη «Ένωσις» η οποία άφησε μεγάλο εθνικό και πολιτιστικό έργο στη πόλη.	39 ΣΙΝΕΜΆ ΡΙΆΛΤΟ Ο κινηματογράφος, ένα από τα τεχνολογικά θαύματα της παλαιότερης εποχής, συγκινούσε ιδιαιτέρως τους Λεμεσιανούς. Γι΄αυτό προέκυψε η ανάγκη ανεγέρσεως καταλλήλων κτιρίων. Ένα από τα πρώτα που οικοδομήθηκαν με τις κατάλληλες προδιαγραφές, από τον αρχιτέκτονα Β. Γκίνσμπουργκ, ήταν το κινηματοθέατρο «Ριάλτο» (1931). Εκτός από κινηματογράφος λειτουργούσε και ως χώρος πολιτισμού αλλά και Καρναβαλίστικων Εκδηλώσεων.
40 ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ Ο Κυβερνητικός μηχανικός Ιωσήφ Καφιέρο σχεδίασε το νοσοκομείο της Λεμεσού, το οποίον ολοκληρώθηκε το 1923. Η οικοδομή, αναγεννησιακού ρυθμού εξασφάλισε εξαιρετικά σχόλια, για την εντυπωσιακή μορφολογία του, στις τοπικές εφημερίδες. Βρισκόταν στην περιφέρεια του αλλοτινού κέντρου της πόλης.